Οστεοαρθρίτιδα / Χόνδρινη βλάβη (Χονδροπάθεια)

Οστεοαρθρίτιδα / Χόνδρινη βλάβη (Χονδροπάθεια)

Γενικά

Οστεοαρθρίτιδα είναι η φλεγμονή των αρθρώσεων. Κάθε φλεγμονή μιας άρθρωσης χωρίς θεραπεία καθίσταται χρόνια και οδηγεί τελικά στην καταστροφή της άρθρωσης που φλεγμαίνει. Η οστεοαρθρίτιδα είναι εκφυλιστικού τύπου αρθρίτιδα και διαφέρει από άλλες αρθρίτιδες που σχετίζονται με αυτοάνοσες ή παθολογικές καταστάσεις όπως π.χ. η ρευματοειδής ή η ουρική αρθρίτιδα. Υπάρχουν πάνω από 100 διαφορετικοί τύποι αρθρίτιδας με τις συχνότερες να είναι:

1. Οστεοαρθρίτιδα
2. Ρευματοειδής αρθρίτιδα
3. Ψωριασική αρθρίτιδα
4. Ουρική αρθρίτιδα (Gout)
5. Ερυθηματώδης λύκος (SLE)

Η χονδροπάθεια ή χόνδρινη βλάβη είναι ουσιαστικά η αρχή της οστεοαρθρίτιδας. Αρχικά υπάρχει τραυματισμός του χόνδρου (χονδροπάθεια ή χόνρινη βλάβη) κι αν δεν ακολουθηθεί θεραπευτικό πρωτόκολλο θα οδηγήσει σε οστεοαρθρίτιδα. Υπάρχουν 4 βαθμοί (grades) καταστροφής του χόνδρου.

Αιτιολογία

Οφείλεται μόνο στην εκφύλιση που υφίσταται ο χόνδρος της άρθρωσης είτε λόγω χρόνιας καταπόνησης είτε λόγω τραυματισμού. Συνεισφέρουν και οι γενετικοί παράγοντες (κληρονομικότητα) στην εμφάνιση της οστεοαρθρίτιδας. Η πάθηση ξεκινάει σαν χονδροπάθεια στις νεαρότερες και καταλήγει ως οστεοαρθρίτιδα στις μεγαλύτερες ηλικίες. Επειδή ο χόνδρος δεν τρέφεται από αγγεία δεν έχει την δυνατότητα της ανάπλασης μ΄ αποτέλεσμα ολοένα να μειώνεται σε ποσότητα μέσα άρθρωση. Με την πάροδο του χρόνου όμως και η ποιότητα του χόνδρου αρχίζει να μειώνεται. Το κύριο συστατικό του χόνδρου είναι το νερό. Υπάρχουν κάποιες ειδικές ουσίες στον χόνδρο που λέγονται γλυκοπρωτεΐνες και οι οποίες συγκρατούν νερό. Η ελάττωση της ποσότητας των γλυκοπρωτεινών του χόνδρου έχει σαν αποτέλεσμα την ελάττωση της περιεκτικότητάς του σε νερό κι επομένως στην ποιότητα του χόνδρου ο οποίος γίνεται λιγότερο ανθεκτικός στα φορτία που δέχεται. Η χρονιότητα μιας φλεγμονής οδηγεί και τους γύρω ιστούς της άρθρωσης σε μια χρόνια φλεγμονή και κατά συνέπεια σε εκφύλιση και φθορά. Ο υμένας και οι σύνδεσμοι γίνονται πιο παχείς, λιγότερο ελαστικοί κι επώδυνοι (παχυ-υμενίτιδα).

Συμπτώματα

Τα συμπτώματα της οστεοαρθρίτιδας είναι τα τυπικά μιας φλεγμονής.

α) πόνος: Ο πόνος μπορεί να εμφανίζεται κατά την κίνηση αρχικά αλλά προοδευτικά μπορεί και εξελιχθεί σε πόνο ηρεμίας και να μην αφήνει τον/την ασθενή να κοιμηθεί.

β) διόγκωση της άρθρωσης: Σε αρχικά και σε τελικά στάδια της νόσου η άρθρωση μπορεί να εμφανίζεται διογκωμένη (πρησμένη). Αρχικά λόγω οιδήματος, δηλαδή υγρού που δημιουργείται στην άρθρωση προκειμένου να προστατευτεί αυτή από την καταπόνηση ενώ σε πιο προχωρημένα στάδια της νόσου από πάχυνση των παρακείμενων ιστών και συσσώρευση τοπικά λίπους.

γ) αύξηση της τοπικής θερμοκρασίας: Κυρίως στην οξεία φάση.

δ) ερυθρότητα τοπικά.

ε) Διαταραχή στην λειτουργία της άρθρωσης.

Η οστεοαρθρίτιδα μπορεί να εμφανιστεί σε οποιαδήποτε άρθρωση και χαρακτηριστικά εμφανίζεται σε αρθρώσεις που καταπονούνται, είναι για καιρό ακινητοποιημένες ή έχουν τραυματιστεί. Συχνότερα εμφανίζεται στο γόνατο και στο ισχίο όπως και στη σπονδυλική στήλη (μεσοσπονδύλιες αρθρώσεις) αλλά και στον ώμο την ποδοκνημική τον καρπό τις περιφερικές φαλαγγοφαλαγγικές αρθρώσεις των δακτύλων (όζοι Herberden) και στην 1η καρπομετακάρπια άρθρωση

Διάγνωση

• Η κλινική εξέταση αλλά και η απλή επισκόπιση μπορεί να αναδείξει πάχυνση και παραμόρφωση της άρθρωσης, ιδίως στα γόνατα αλλά και στις αρθρώσεις των φαλάγγων των χειρών, αλλά και πόνο κατά την πίεση των χόνδρων.
• Η ψηφιακή απλή ακτινογραφία μπορεί να αναδείξει ελάττωση ή και εξαφάνιση του μεσάρθριου διαστήματος και είναι αρκετή μαζί με την κλινική εξέταση για την ανάδειξη του προβλήματος. Η αξονική και οι μαγνητική τομογραφία δεν είναι απαραίτητες παρόλα αυτά προσθέτουν μια πιο ολοκληρωμένη άποψη ειδικά σε περιπτώσεις που θα επιχειρηθεί συντηρητική αγωγή.  Με ειδικά επεξεργασμένη μαγνητική τομογραφία μπορούμε να εκτιμήσουμε την κατάσταση των χόνδρων μιας άρθρωσης (cartilage maping).
• Ο αιματολογικός έλεγχος χρειάζεται μόνο σε περιπτώσεις ανάγκης διαφοροδιάγνωσης από ρευματικής αιτιολογίας αρθρίτιδες.

Θεραπεία

Α) Συντηρητική:  Πρέπει να προηγείται πάντα της χειρουργικής. Υπάρχουν πολλά διαθέσιμα πλέον σχήματα συντηρητικής αγωγής τα οποία συνδυαζόμενα μπορούν να καθυστερήσουν ή και να αποτρέψουν την χειρουργική επέμβαση.

• Από το στόμα αγωγή (συστηματική) μπορούν να χορηγηθούνε:

• Αντιφλεγμονώδη (NSAID’s)
• Συμπληρώματα διατροφής (γλουκοζαμίνη, χονδροϊτίνη, κ.α.).

•  Τοπικές θεραπείες  με:

• Αντιφλεγμονώδη ένζυμα
• Διήθηση με κολλαγόνο
• Βλαστοκύτταρα
• Αυξητικούς παράγοντες (PRP’s – Platelet-Rich Plasma)
• Ενδαρθρικές εγχύσεις με υαλουρονικό οξύ

Η φυσικοθεραπεία και η στοχευμένη θεραπευτική γυμναστική συμπληρώνουν την συντηρητική αγωγή και βοηθούν να διατηρηθεί το αποτέλεσμα. Ο συνδυασμός και η δοσολογία των συντηρητικών αγωγών γίνεται πάντα από ειδικό γιατρό (Ορθοπαιδικό) και είναι μοναδικές για κάθε ασθενή.

Β) Χειρουργική: Υπάρχουν πλέον πολλέςδιαθέσιμες χειρουργικές επιλογές για την αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας. Ανάλογα με το μέγεθος της βλάβης αλλά και την ηλικία του/της ασθενούς πρέπει να επιλέγεται το είδος της χειρουργικής θεραπείας.

• Αρθροσκόπηση:

• Καθαρισμός (Debritement) – χονδροπλαστική
• Χρήση βλαστοκυττάρων (Stem cells surgery)
• Μικροκατάγματα (Microfractures)
• OATS (Osteochondral Allografts Transplantation Surgery – μεταμόσχευση οστεοχόνδρινων αλλομοσχευμάτων)
• Μωσαϊκό (Mosaicplasty)
• Μεταμόσχευση χόνδρου (Cartilage transplantation)

• Ανοικτή επέμβαση:

• Τμηματική αντικατάσταση άρθρωσης (π.χ. μονοδιαμερισματική αρθροπλαστική γόνατος)
• Ολική αρθροπλαστική (ισχίου, γόνατος, ώμου, ποδοκνημικής, αγκώνα)
• Ρομποτική χειρουργική (αοτελέσματα υπό αξιολόγηση)

Απόλυτη ένδειξη για την ολική αντικατάσταση μιας άρθρωσης εκτός από τα ακτινολογικά κριτήρια είναι και τα λειτουργικά. Συνεχής πόνος και πόνος ηρεμίας (διαταραχή νυκτερινού ύπνου λόγω πόνου) όπως και αδυναμία του/της ασθενούς να εξυπηρετήσει τις καθημερινές του ανάγκες (αδυναμία ή μεγάλη δυσχέρεια να βγει από το σπίτι) που δεν βελτιώνονται με συντηρητική αγωγή είναι ικανοποιητική ένδειξη για ολική αντικατάσταση της άρθρωσης. Μπορούν πλέον να αντικατασταθούν σχεδόν όλες οι αρθρώσεις του σώματος σχετικά εύκολα και με εξαιρετικά αποτελέσματα. Οι συχνότερες είναι η ολική αρθροπλαστική του ισχίου και του γόνατος και ακολουθεί του ώμου.
Στο TSANIDIS ORTHOPAEDIC CENTER εφαρμόζουμε όλα τα σύγχρονα εγκεκριμένα κι επιστημονικά τεκμηριωμένα πρωτόκολλα θεραπειών.

Αποτελέσματα:

Η αντιμετώπιση της οστεοαρθρίτιδας είναι πλέον πολύ καλύτερη απ’ ότι πριν λίγα χρόνια. Υπάρχει ένας συνεχής αγώνας βελτίωσης των αποτελεσμάτων και διαρκώς νέες προσεγγίσεις και τεχνικές αναδύονται. Επειδή κάθε ασθενής είναι μοναδικός και οι διαβαθμίσεις των βλαβών του χόνδρου είναι πάρα πολλές μπορείτε να απευθύνεστε για περισσότερες λεπτομέρειες κι ενημέρωση  στο TSANIDIS ORTHOPAEDIC CENTER